"Κραυγή Βοήθειας" από μία Κοπέλα με Αναπηρία

 Όταν πριν ενάμιση χρόνο είδα ένα μήνυμα «κραυγή βοήθειας», από μία κοπέλα με αναπηρία (ΑμεΑ), το πρώτο που σκέφτηκα ήταν το «κακό»... το χειρότερο «κακό»!  Ίσως αυτό να εξηγεί ότι μετά από ενάμιση περίπου χρόνο μία ανάπηρη κοπέλα συνεχίζει να είναι εγκλωβισμένη μέσα στο σπίτι των γονιών της παρότι και η εισαγγελία ενημερώθηκε και οι κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου της. 

Αφιερώνω αυτό το κείμενο στην Κυριακή, στη νεαρή μου φίλη, που σήμερα έχει τα γενέθλια της, έγινε 25 ετών, την οποία εφόσον δεν την βιάζουν και δεν την δέρνουν, δεν υπάρχει κανένας σε αυτό το κράτος να της δώσει ένα χέρι βοήθειας να βγει στο δρόμο, να περπατήσει, να βρει εργασία, να βάλει μπροστά τα όνειρα της… Είναι σαν να της λέμε όλοι εμείς που ζούμε δίπλα της και την προσπερνάμε: ‘‘δεν βλέπεις πως είσαι; θες και να ζήσεις και ως άνθρωπος;»…

Διότι, ποιος δεν το καταλαβαίνει άραγε; Το να μην μπορείς να περπατήσεις μόνη χωρίς βοήθεια, το να μην μπορείς να μιλήσεις με ευχέρεια, δεν σου σταματάει το μυαλό να ονειρεύεται... να θέλεις να δεις τον ήλιο, τα αστέρια… να κάνεις φίλους… να διεκδικήσεις τη ζωή!

Τι άραγε  ζήτησε η Κυριακή από την εισαγγελία  της περιοχής της; Να επιμορφωθούν οι γονείς της, δηλαδή κάπως να ενημερωθούν, για τις ανάγκες και τα δικαιώματα της, από κάποια ψυχολόγο ή κοινωνική λειτουργό του Δήμου της. Προφανώς εφόσον για οποιοδήποτε λόγο δεν το έχουν κάνει ως τα σήμερα, αυτό τυπικά θα πρέπει κάπως να τους "επιβληθεί" από την Πολιτεία. Έκτοτε όμως, εδώ κι ένα έτος, παρελαύνουν από το  σπίτι της διάφοροι αστυνομικοί και δημοτικοί υπάλληλοι για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει, όμως ο/η αρμόδιος/α εισαγγελέας δεν βρήκε το χρόνο να κάνει μία επίσκεψη, μία άμεση επικοινωνία, να δώσει κάποιες  συστάσεις (ή έστω οδηγίες στους γονείς) που πήγαν σε δικηγόρους, φοβούμενοι τι μπορεί να τους συμβεί, και κανένας (και καμία) από όλες κι όλους τους αρμόδιους δεν σκέφτηκε πως επηρεάζεται η ζωή ενός εγκλωβισμένου ΑμεΑ μέσα στο ίδιο του το σπίτι όταν έχει κάνει «καταγγελία» στους γονείς της…  Το "καταγγελία" βάζω σε εισαγωγικά, διότι η Κυριακή ποτέ δεν το αντιλήφθηκε ως καταγγελία. Ποτέ της δεν ζήτησε την δίωξη ή την τιμωρία των γονιών της. Δύο γονιών που την μεγάλωσαν και την έφεραν στα 25 της χρόνια να έχει ολοκληρώσει σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και θα έλεγα ότι είναι ειδική στην πληροφορική, το οποίο προβάλει  και ως επαγγελματική της επιθυμία. Παρόλα αυτά, δεν έχει εξ' ιδίων πρόσβαση στους τραπεζικούς της λογαριασμούς και απορεί κανείς πως μπορεί να προοδεύσει στο επάγγελμα της και πως αντιλαμβάνονται οι γονείς της την επαγγελματική της "χειραφέτηση και ενηλικίωση" (μόνο ως ανέκδοτο φυσικά).

    Όμως ποιος στ' αλήθεια μπορεί να κατηγορήσει αυτούς τους δύο γονείς ότι κακοποιούν την κόρη τους; Είμαι κι εγώ πατέρας και γνωρίζω πόσα θέλουν τα παιδιά και πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να τα στηρίζεις στα θέλω τους. Πολύ περισσότερο, όσοι από εμάς δεν έχουμε παιδιά ΑμεΑ, πως μπορούμε να κρίνουμε τους γονείς αυτούς που τους έτυχε ένα «βάρος», να έχουν την ευθύνη ενός παιδιού που πρακτικά (όπως εκτιμώ ότι αντιλαμβάνονται) δεν μπορεί να πάει πουθενά μόνο του. Όταν φοβούνται ότι θα πέσει, ότι θα αρρωστήσει, όταν αυτοί που την γνωρίζουν καλύτερα από όλους μας αξιολογούν ότι είναι επικίνδυνο! Πόσοι από εμάς μπορούμε να πούμε ότι «εμείς, στην οικογένεια μας θα τα καταφέρναμε καλύτερα»; «Εγώ, θα το έκανα το παιδί μου Στίβεν Χόκινγκ!»  

Από την άλλη πλευρά τι μπορούμε να πούμε σε μία νέα κοπέλα 25 ετών που θέλει να ζήσει; Δεν δικαιούσαι να πέσεις; να διακινδυνεύεις; Εγώ θυμάμαι, μπορεί κάποιοι να μην το εγκρίνετε ή να τρομάζετε στη σκέψη, αλλά εγώ σας το συστήνω ανεπιφύλακτα ως ορθή πρακτική, όταν οι κόρες μου μπήκαν στην εφηβεία τις έδειξα το συρτάρι που είχαμε χύμα τα προφυλακτικά στο σπίτι, και να μπορούν να πάρουν ελεύθερα και για τις φίλες τους, να μην νομίσουν ποτέ ότι τα μετράω ή ότι θα τις ρωτήσω τι τα έκαναν.     

Ή μήπως δικαιούμαστε να εμποδίσουμε μία νέα κοπέλα να ερωτευτεί; Επειδή δεν θα κάνει παιδιά; Ή επειδή το θεωρούμε δεδομένο ότι δεν μπορεί να τα αναθρέψει μόνη της τα παιδιά της; Ή ποιος μπορεί να το αποφασίσει αυτό; Οι γονείς της; Ή να δούμε και την άλλη πλευρά, αυτή των γονέων της. Πόσοι από εμάς θα παίρναμε την ευθύνη, να μεγαλώσουμε τα παιδιά της ΑμεΑ κόρης μας, που κάποιος "αναίσθητος" θα της φύτευε στη μήτρα της και μετά θα "σφύριζε αδιάφορα"; Πόσο θα ζήσουμε και τι θα συμβεί μετά τον θάνατο μας; "Έξω από το χορό πολλά τραγούδια λέγονται"...  

Ή με τον επαγγελματικό προσανατολισμό της. Σε μία Ελλάδα που οι μισοί νέοι μας έχουν ξενιτευτεί, τι μπορεί να ελπίζει ένας γονιός για την ΑμεΑ κόρη του, μάλιστα σε μία αγροτική περιοχή από την οποία δεν διέρχεται ούτε αστική συγκοινωνία; Όχι ότι εάν περνούσε η συγκεκριμένη κοπέλα ΑμεΑ είναι ικανή (σε αυτή την κατάσταση που βρίσκεται) να την χρησιμοποιήσει. Ή μήπως όχι; Αναφερόμαστε σε μία κοπέλα που έχει ένα είδος εγκεφαλικής βλάβης που προκαλεί σπαστικότητα και στην ομιλία και στη βάδιση. Στην ομιλία μάλιστα έχει εμπεδωθεί μία ανασφάλεια να επικοινωνήσει προφορικά και προτιμάει να επικοινωνεί με γραπτά  μηνύματα, κάτι στο οποίο είναι και απολύτως αποτελεσματική. Αρκεί ο συνομιλητής της να είναι διατεθειμένος να ανταποκριθεί. Όπως όταν για παράδειγμα ήθελε να επικοινωνήσει με μία υπάλληλο του Δήμου μέσω messenger, και αντιμετώπισε πρόβλημα φοβίας εκ μέρους της υπαλλήλου όσον αφορά τα προσωπικά της δεδομένα μέσα από το facebook. Ίσως και διότι ο Δήμος δεν έχει κάποιο υπηρεσιακό κινητό για υπηρεσιακό messenger, ή υπηρεσία "βοηθού" με μηνύματα. Όπως άλλωστε και σε πόσες άλλες υπηρεσίες (ιδιαίτερα πριν τον Κορωναϊό) μπορούσε κανείς να κάνει τίποτα εγγράφως και εξ' αποστάσεως; Στον αντίποδα, σε μία περίπτωση που οι καθηγητές της, με μία ορθή κατ’ εμέ προσέγγιση, της ζητήσαν να παρουσιάσει προφορικά την πτυχιακή της εργασία και ήταν πρόθυμοι (και το έκαναν) να την παρακολουθήσουν προσεκτικά, αν και ίσως δεν μπορούσαν να κατανοήσουν όλα όσα προσπαθούσε να τους πει, η ίδια το εξέλαβε μάλλον ως «καψόνι για να την κόψουν», ενώ όταν βγήκε η βαθμολογία της ήταν Άριστη!

Τα ερωτήματα όμως παραμένουν:

Τι πρέπει να πει κανείς σε αυτήν την κοπέλα; «Κάτσε στα αυγά σου, έχουν δίκιο οι γονείς  σου, δεν είναι ο κόσμος αυτός για εσένα;»

Τι πρέπει να πει ο/η εισαγγελέας στους γονείς της; (πέραν του να σταματήσει αυτή την κακόγουστη και τυπολατρική «ποινικού χαρακτήρα» διερεύνηση με αστυνομικά όργανα που εδώ κι ένα έτος παίρνουν καταθέσεις) ή πότε κάποιος από την εισαγγελία θα επικοινωνήσει με την Κυριακή; Όλο αυτό το διάστημα η Κυριακή βρίσκεται "εγκλωβισμένη" μέσα στο ίδιο σπίτι με τους γονείς που η εισαγγελέας αντιμετωπίζει, δυνητικά, ως ύποπτους! Ένα βράδυ η Κυριακή κάλεσε την αστυνομία, ήθελε να την πάρουν να φύγει από το σπίτι. Ήρθε το περιπολικό, ο αστυνομικός μίλησε με τον πατέρα της, αντάλλαξαν μερικές φιλοφρονήσεις, κατά τα λεγόμενα της δεν απηύθυνε ούτε μία φορά τον λόγο στην Κυριακή (πολλώ δε μάλλον ιδιαιτέρως) και αποχώρησε!  

Τι να κάνουν και οι κοινωνικές υπηρεσίες, σε ένα κράτος όπου δεν υπάρχουν δομές υποστήριξης των ΑμεΑ, όπως λ.χ. κατάλληλες φοιτητικές εστίες, δομές φιλοξενίας, άμεση διαθεσιμότητα συνοδών κλπ. Τι  κάνει ο Δήμος που διαπιστώνει ότι δεν τα έχει δηλαδή; Σε ένα κράτος που «δεν ξέρει η δεξιά τι ποιεί η αριστερά»; Που έχουμε υφυπουργεία, αλλά δεν έχουμε τελικές υπηρεσίες. Όπως στην επαγγελματική αποκατάσταση που δεν είναι αντικείμενο των κοινωνικών υπηρεσιών των Δήμων, λ.χ.  ποιες κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων είναι συνδεμένες με τον ΟΑΕΔ (ίσως να άλλαξε όνομα, καθώς στην Ελλάδα αλλάζουμε τα ονόματα και νομίζουμε ότι αλλάζουν τα πράγματα).  

Έπρεπε να χαθεί  για δύο εβδομάδες ο Θύμιος στην Ηλεία που έγινε αντικείμενο μπούλινγκ για το καμένο του πρόσωπο, και να ασχοληθούν τα ΜΜΕ, για να ασχοληθεί ο Δήμος και ίσως να τον προσλάβουν κι ως υπάλληλο.

Ίσως μετά από μερικά χρόνια, όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, και χωρίς να έχει ενθαρρυνθεί  η Κυριακή να «σπάσει τα μούτρα της» στην αγορά, να ενθαρρυνθεί να οδηγήσει ηλεκτρικό  καρότσι ή αυτοκίνητο, να διακινδυνέψει να συναναστραφεί  με ανθρώπους, "καλούς, κακούς και άσχημους", όταν λοιπόν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου ίσως να βρεθεί μόνη σε ένα σπίτι έρημο από ανθρώπους, ίσως κάποια αδελφή να της πηγαίνει κανένα πιάτο φαγητό, ίσως κάποιος ντελιβεράς που θα της πάει φαγητό και θα αντιληφθεί ότι είναι μόνη της να την ληστέψει και να βρεθεί  μετά από μέρες ή μήνες δεμένη σε μία καρέκλα και τότε τα κανάλια να αναρωτιούνται τι έκαναν οι γονείς της, ή ο Δήμος ή όλοι εμείς που προσπερνάμε και δεν δίνουμε σημασία (πιθανότατα κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ποτέ με την Κυριακή, εννοώ να την εντοπίσουμε μετά από μέρες, διότι καθημερινά συναναστρέφεται μέσω του διαδικτύου με πραγματικούς φίλους, διότι μπορεί έξω στο δρόμο να κινδυνεύει, όμως στο διαδίκτυο είναι εμπειρότατη και απολύτως ασφαλής, ειδικά στις κοινωνικές της συναναστροφές.

Όχι ότι το πρόβλημα είναι εύκολο και ότι εμείς, στη θέση τους, θα ήμασταν καλύτεροι γονείς, αλλά διότι σήμερα πλέον όσους τους έλαχε ο κλήρος να έχουν ΑμεΑ στην οικογένεια τους σίγουρα βιώνουν την μία  όψη του νομίσματος που είναι το πρόβλημα, αλλά η άλλη όψη, που είναι οι δυνατότητες των ΑμεΑ να ζήσουν και να διαπρέψουν, ιδίως όσα εξ' αυτών έχουν κρίση, αντίληψη και αυτόνομη βούληση, είναι κάτι που διαρκώς βελτιώνεται με την τεχνολογία, και μπορεί να φτάσει στο μέγιστο που και οι άλλοι θνητοί επιδιώκουμε. Να γίνουμε χρήσιμα, δραστήρια και παραγωγικά μέλη στην κοινωνία μας. Ειδικά όσες κι όσοι έχουν σπουδάσει, όσες κι όσοι θέλουν να "σηκωθούν και να παλέψουν". Ότι δηλαδή μία κοπέλα ΑμεΑ μπορεί και αξίζει να προσπαθήσει, να εργαστεί και να πετύχει οικονομικά στη ζωή της, ώστε και υπαλλήλους να προσλαμβάνει να την βοηθούν σε όσα δεν μπορεί να κάνει με τις δυνάμεις της, και για την ίδια αλλά ίσως και τα παιδιά της, όπως άλλωστε κι εμείς όλοι κάνουμε στις καθημερινές μας  δραστηριότητες εφόσον έχουμε την οικονομική δυνατότητα. Διότι κάθε παιδί που μένει μέσα στο σπίτι του και δεν εργάζεται, είναι βάρος για τους γονείς του. Αυτό δεν αφορά μόνο τους γονείς των ΑμεΑ. Διότι όποια κι όποιος εργάζεται και παράγει χρήσιμα πράγματα (προϊόντα ή υπηρεσίες) για τους άλλους, μπορεί να έχει εισοδήματα κι όχι μόνο να μην είναι βάρος, αλλά να βοηθάει τους γονείς και την οικογένεια του. Γιατί όχι; Μπορεί και να αγαπηθεί και να ζήσει, όπως όλοι οι άνθρωποι, με κάποιον άνθρωπο που θα τον/την αγαπήσει και θα θέλει να ζει μαζί του/της. Γιατί να τα βλέπουμε όλα μαύρα και αδύνατα;

Τονίζω ότι δεν γράφω τίποτα από όσα γράφω αφοριστικά ή κατηγορώντας τον οποιονδήποτε γονιό ή υπερτιμώντας τις ανύπαρκτες κρατικές και κοινωνικές υποδομές. Το πρόβλημα είναι δύσκολο. Αλλά το σίγουρο είναι ότι θα παραμένει πρόβλημα όσο δεν βρίσκεται μία λύση και ίσως η λύση να είναι μπροστά μας.

Χρόνια σου πολλά Κυριακή! Εύχομαι κάποια μέρα να πετύχεις στη ζωή σου και να ξεπεράσεις τις προσδοκίες των γονιών σου, που ίσως εύλογα είναι δύσπιστοι ή απογοητευμένοι - δεν τους γνωρίζω για να κρίνων, αλλά και τις δικές μου, που ίσως να είμαι αισιόδοξος κι "αιθεροβάμων". Αλλά εάν σταματήσεις να αγωνίζεσαι είναι σίγουρο ότι κανείς άλλος δεν θα αγωνιστεί  για εσένα. Είσαι πλέον εδώ και πολλά χρόνια ενήλικη. Επιπλέον, εφόσον αποφοίτησες, οφείλεις να αποδείξεις ότι αξίζεις, ακόμη κι αν κανείς άλλος από όλους εμάς δεν το πιστεύει, ή δεν σε εμπιστεύεται... Δεν ισχυρίζομαι ότι θα τα καταφέρεις να μας βάλεις τα γυαλιά όλους εμάς που δεν πιστεύουμε σε εσένα. Όμως, όπως έγραψε ο ποιητής  

"Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη...

Η Ιθάκη σ' έδωσε το ωραίο ταξίδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο...." 

Το να "βγεις" όμως είναι απόφαση και πρέπει να την πάρεις μόνη σου. Η  Ιθάκη υπάρχει για όλους μας κάπου εκεί, αλλά απαιτείται εσύ να την προσδιορίσεις κάπου στο βάθος του ορίζοντα... 

α. "Εντοπίστηκε μετά ενάμιση μήνα ο Θύμιος Μπουγάς", Εφημερίδα των Συντακτών 18-6-2022 https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/348758_entopistike-epeita-apo-enamisi-mina-o-thymios-mpoygas

β. "Ξετυλίγεται, σιγά σιγά, το νήμα της απίστευτης ιστορίας που είδε το φως της δημοσιότητας στη Λάρισα με τον εγκλεισμό της κόρης επί 42 χρόνια σε διαμέρισμα", Εφημερίδα των Συντακτών 18-6-2022, https://www.iefimerida.gr/ellada/larisa-spiti-kleismeni-42-hronia-gynaika-mana